Good mornin'...!

De langverwachte eerste berichtjes...

- Good mornin’…
- Good morning, how are you?
- Fine fine, and how are you?
- Fine, thank you, Mama Josephine

Het is ochtend in Ipelegeng, het Community Centre in White City Jabavu. Da’s de officiële naam van onze verblijfplaats maar de naam White City wordt meestal weggelaten want is niet (meer) op z’n plaats… we zijn trouwens zowat de enige white people in heel Soweto maar dit terzijde. Ook over Soweto zelf: later meer.

De ochtend lijkt hier traag op gang te komen. Al mag je niet vergeten dat de zon hier nu al op is rond 5u30 en dat de dag dan echt wel begint. Vroeg opstaan is voor ons geen must maar wel een aanrader: je ziet iedereen toekomen… Mama Josephine met de was, mama Maria die de keuken runt en –iedereens favoriet- mama Brenda, zowat de oudste werkneemster hier, die heerlijke cakes maakt en verkoopt. Na een paar dagen verneen we dat mama Brenda trouwens eigenlijk Coco Thetseng heet dus spreken we haar vanaf nu uit respect aan met haar Afrikaanse naam. Je hoort dat hier wel vaker: een meisje stelt zich voor als Grace maar dat is enkel haar ‘Westerse’ naam, anderen geven dan weer trots hun African name. Leven in twee culturen, dat geldt ook hier. En het getuigt natuurlijk van respect om mensen bij hun juiste naam aan te spreken. Dat lijkt evident… ‘respect’… zoals zoveel andere dingen. Maar dat is het niet… Respect is hier zoveel meer dan ‘onze’ westerse invulling ervan…

- Good mornin’!
- H)ow iez iet…
- Sharp-sharp…
- Good… good…

Mannen zeggen anders goeiedag, stoerder (of wat dacht je…? ;-). We proberen allemaal hun ingewikkelde handshake te leren: je haakt elkaars vingers ineen, dan ga je ‘duimvechten’ en je ‘knipt’… but then again: er zijn veel soorten handshakes en soms doe je alleen een ‘knuckle rub’. Om nog maar te zwijgen van ‘wola’ –dat je beantwoord met wola of etah. Wij kennen dat ook natuurlijk, van de hiphopcultuur, maar de lokale invulling is net dat tikkeltje anders. ‘Rie-spèct’!

Daar heb je het weer: respect. Er is tijdens de voorbereiding van onze reis op gehamerd dat respect héél belangrijk is in Zuid-Afrika. En dat merken we continu. In België lopen we langs elkaar heen zonder boe of ba, hier kan dat écht niet. Niet groeten is voor hen een teken dat jij je superieur voelt als blanke. Verlegenheid kan in feite ook niet: het komt heel arrogant over. Die houding verwacht men ook van blanken, het is niet anders geweest door de geschiedenis heen… Reden temeer voor ons om steeds alert te zijn voor die gevoeligheden. We zeggen dan ook honderd keer per dag ‘ello, ow are you’ en ‘hi, ow is it’.

Dat gaat ver: onbekenden die we op het marktje passeren, zeggen in het passeren continu wola. En geen weder-wola geven is really not done. Jovi, één van de leaders hier, legde het zo uit: ‘you acknowledge each other’s presence, each other’s existence, and the fact that you are somehow connected’. Daar word een mens stil van. Die continue ‘aanwezigheid’ is best vermoeiend soms. Maar je krijgt en geeft respect. It’s so important. En we krijgen er heel wat voor terug: het enthousiasme van de gemiddeld 130 (!) deelnemers aan de Murga workshops is ongelofelijk overweldigend. We kunnen het nu al zeggen: Murga Soweto is goed op weg om een groot succes te worden…! Maar daarover later meer. Zonnige murgagroeten. Etah!